Ngữ Lục Vấn Đáp

KHÓA HƯ LỤC
Trần Thái Tông - Thích Thanh Từ dịch

NGỮ LỤC VẤN ĐÁP

Một hôm vua (Trần Thái Tông) đến thăm chùa Chân Giáo. Có vị Tăng tên Đức Thành người nhà Tống hỏi: Thế Tôn chưa rời Đâu-suất đã giáng sanh vương cung, chưa ra khỏi thai mẹ độ người đã xong. Là ý nghĩa thế nào?

Vua đáp:

            Ngàn sông có nước ngàn trăng hiện,

            Muôn dặm không mây muôn dặm trời.

Tăng hỏi:

            Chưa rời cung, chưa ra đời đã được chỉ dạy.

            Đã rời cung, đã ra đời việc thế nào?

Vua đáp:

            Mây sanh đảnh núi toàn màu trắng,

            Nước đến Tiêu, Tương một dáng trong.

Tăng hỏi:

            Mưa tạnh sắc núi sáng,

            Mây đi trong động ngời.

            Vì sao ẩn hiển như một?

Vua đáp:

            Trừ người quả thật con ta đó,

            Ai kẻ bạo chân vào đường này.

Tăng hỏi:

            Xưa nay không lối khác,

            Người đạt cùng chung đường.

            Bệ hạ có nhận riêng Thế Tôn đắc đạo chăng?

Vua đáp:

            Mưa xuân không cao thấp,

            Cành hoa có ngắn dài.

Tăng hỏi:

            Người người vốn tự người người đủ,

            Mỗi mỗi xưa nay mỗi mỗi tròn.

            Vì sao Thế Tôn vào núi tu hành?

Vua đáp:

            Kiếm vì bất bình mở hộp báu,

            Thuốc do trị bệnh ra khỏi bình.

Tăng hỏi:

            Trong mắt thôi để bụi,

            Trên thịt chớ khoét thương.

            Trên phần người học có tu chứng không?

Vua đáp:

            Nước chảy xuống non đâu có ý,

            Mây bay qua núi vốn không tâm.

Tăng im lặng.

Vua nói:

            Chớ bảo không tâm đây là đạo,

            Không tâm còn cách một lớp rào.

Tăng thưa:

            Nơi tâm đã không, nói gì là một lớp rào?

Vua đáp:

            Nước chảy xuống non đâu có ý,

            Mây bay qua núi vốn không tâm.

Tăng không đáp được.